Dizüstünde Linux
Compaq Armada E500 - Mandrakelinux 10.0 PowerPack+


Dizüstünde Linux - 041022
Tanju Taşçılar - tanju@elektronist.com
Registered Linux User #283274

Dizüstünde Linux
Compaq Armada E500 - Mandrakelinux 10.0

Dizüstü veya taşınabilir bilgisayarlar gün geçtikçe yaygınlaşıyor. Belki de bir süre sünra tamamiyle masaüstü bilgisayarların yerini alacak. Masaüstü bilgisayarlardan birçok alanda farklılıklar gösteren dizüstü bilgisayarlarda Linux uzun zamandır kullanılabiliyor. Yakın zamana kadar acpi, wireless gibi yeni geliştirilen teknolojilerin kullanımı sınırlı olan Linux günümüzde bu alanda da diğer işletim sistemlerine yetişmiş durumdadır. Mandrake Linux gibi modern dağıtımlar kolaylıkla dizüstü bilgisayarlara kurulmakta ve kullanılabilmektedir.

Dizüstü bilgisayarlarda genellikle standart donanımdan uzaklaşılan, grafik, touchpad, modem, pcmcia gibi alanlarda işletim sistemi kurulumunda sorunlar yaşanabiliyor. Bu yalnızca Linux için değil diğer işletim sistemleri için de geçerli.

Bu yazıda yaklaşık 4 yaşında olan Compaq Armada E500 dizüstü bilgisayarına Mandrakelinux 10.0 PowerPack+ kurulumu anlatılacaktır. Bu bilgisayar özellikle kernel 2.6 ile Linux uyumlu bir bilgisayar olarak görülüyor.

Compaq Armada E500 Özellikleri:


PIII-650 Pentium Mobile işlemci
Bx chipset
Ati Rage Mobility P/M Ekran kartı
14.1" 1024x768 TFT Ekran
192 MByte Ram (128 MByte Eklendi)
12 GByte IBM Hdd
8x DVD sürücü
Floppy sürücü
100 MBit Ethernet
Lucent Modem
USB, Seri, Paralel portlar.
Kızılötesi Port


Bu özellikleri ile günümüz canavar bilgisayarları yanında biraz sönük kalsa da Linux ile yeterli performans gösteriyor.

Kurulum öncesi yapılacaklar:

Bilgisayarın Hibarnasyon - Suspend to Disk özelliği ne yazık ki yalnızca Windows içinden ayarlanıyor ve bu nedenle eğer bu özellik donanım destekli olarak kullanılmak istenirse küçük de olsa bir Windows partisyonunun bulunması gerekiyor. Bu nedenle veya Windows'a da ihtiyaç olan durumlarda eğer Windows kurulu ise yedeklerinizi alıp defrag yapmanız ve kurulum için bilgisayarı kapatmanız gerekiyor.

Hiç de hoş olmayan bir durum olarak dizüstü bilgisayarlar Windows önyüklü olarak geliyor ve dahası birlikte normal bir Windows CD'si yerine genellikle üretici firmanın özel hazırlattığı Quick Recovery CD'leri veriliyor. Bunlardan da kurulum yapıldığında hiç sorulmadan bütün sabit disk alanı tek bir C: sürücüsü olarak Windows'a ayrılıyor. Neyse ki Linux'ta bu durumun çözümü artık çocuk oyuncağı oldu. Bu işlem Windows partisyonunu küçültecek ve partisyon tablosunda değişiklik yapacağı için Windows'taki virüs koruma programlarının 'boot' koruma özelliğini kapatmayı unutmamak gerekiyor. Aksi halde şapşal program değişikliği 'düzeltmeye' kalkıp sistemi kullanılmaz hale getiriyor.

Daha önce Linux kurulu ise yine yedeklerinizi almayı unutmamak gerekiyor. Mozilla Mail kullananlar .mozilla dizinini yedekler ve kurulumdan sonra tekrar olduğu gibi yerine koyarlarsa hiçbir ayar yapmadan eski e-maillerine kavuşuyorlar. Knotes kullananlar .kde/share/apps/knotes dizininin yedeğini almalılar. Bu dizinler kullanıcının home dizininde bulunuyor.

Mevcut durumda 5.5 GB alanda Windows98 kalan alanda da Mandrake 9.1 kurulu idi. Uzun zaman önce, mesleki işlerimi (ne yazık ki) Windows ile yapmak zorunda olduğum için bu kadar büyük bir alanı ona ayırmak zorunda kalmıştım. Artık tamamını Linux ile yaptığım için yalnızca Delphi programları nedeniyle 2.2 GB alanı Windows'a bıraktım. Malum, Windows belirli aralıklarla yeniden yüklendiği için sıfırdan kurulum yaptım. Kurulum Windows CD'sinin bir kopyasının da sabit diske yerleştirilmesi nedeniyle yaklaşık 1 GB yer kapladı. Boş kalan bir kısım alan hibernasyon dosyası için kullanılıyor. Kalan boş yerleri de nasıl olsa mp3'ler gibi dosyalara ayırabiliyorum.

Önceki Linux kurulumları:

Bu bilgisayara ilk Linux kurulumunu Mandrake 9.0 ile yapmıştım. Kurulumda ve kullanımda hiçbir sorunla karşılaşılmamıştı. Daha sonraki Mandrake 9.1 kurulumunda ise sorunlar vardı. Kurulum sırasında CD'sürücüye erişim zaman aşımına uğrarsa kurulum orada kalıyordu. Bu sorunu partisyon işlemini ve formatlamayı bir keresinde yapıp, sonrasında ayrılan yerleri formatlamadan geçerek çözebilmiştim. Ancak bundan daha kötüsü synaptics touchpad kullanımından kaynaklanan garip bir durumdu. Her açılışta keyboard ledlerinin üçü mouse sürücüsü yüklenirken belirsinz bir süre için yanıp sönüyor yaklaşık 5 açılıştan birinde mouse (touchpad) donuyordu. Yaklaşık 4 ay kadar uğraştıktan sonra synaptics touchpad sürücüsünün kaynak kodları ile dağıtıma başlanması ile sorun yaratan 'reset' fonksiyonunu kaynakta bypass ederek çözebildim. Çözümden sonra touchpad scroll, tap gibi bütün güzel fonksiyonları ile kullanıma girmişti.

Linux kurulumu:

Mandrake 10.0 kurulumu diğer bilgisayarlardan pek farklı olmadı. Elimde bulunan 10.0 Official PowerPack+ en kapsamlı paket ve kurulum sistemi sunucu kurulumu ihtiyaçları için düzenlenmişti. Mandrake dizüstü bilgisayardaki özellikleri daha iyi kullanacak ve kurulumda acpi, touchpad, wireless gibi özeliklerini ayarlayacak kurulum sistemi üzerinde yoğun olarak çalışıyor. Mandrakelinux 10.1 ile Centrino sürücülerini dağıtımına ekleyen ilk Linux oluyor.

Linux kurulumu CD'den boot edilerek yapılacağı için, eğer daha önce sistem CD ile de açılacak şekilde ayarlanmamış ise BIOS ayarlarından bunun seçilmesi gerekiyor. BIOS ayarlarına girmek için bilgisayar tamamen kapalı iken açıp (cold boot) sağ üstte kısa bir süre için yanıp sönecek olan beyaz kutu görüntülendiğinde F10'a basmak gerekiyor.

Kurulum başladığında F1 veya Enter'e basmanız istenen pencerede Enter seçeneği ile devam ediyoruz. Ardından kurulum için dil seçim penceresi geliyor. Burada 'Asya' bölümünden Türkçe seçimini yapabiliriz. Bu seçimin ardından kurulum Türkçe olarak devam edecektir. Dikkat ederseniz mouse ile ilgili bir soru sorulmadan scroll özelliği ile kullanılabildiğini göreceksiniz.

Eğer Türkçe dışında başka dilleri de kurmak istiyorsanız 'Advanced' butonu ile ek özelliklerin bulunduğu alanı aktif hale getirerek gerekli seçimleri yapabilirsiniz. İlk yapılacak seçim UTF-8 desteği olacaktır.
Ardından istediğiniz diğer dilleri de seçebilirsiniz. Burada seçilecek diller için destek yüklenecektir. Ancak varsayılan diliniz normal durumda iken seçimi yapılan Türkçe olacaktır. Kurulumdan sonra istediğiniz dili ayarlayıp kullanabilirsiniz.
Dil seçiminin ardından seçilen dil veya dillerle bağlantılı olarak klavye seçimi gelir. Kurulumun bu aşamasına kadar klavye kullanımı gerekmiyordu. Bu noktadan sonra özellikle F klavye kullananlar rahatlıkla çalışabilirler.
Sistemde güvenlik düzeyi seçimi kullanımı büyük ölçüde etkiliyor. Mandrake 10.0 Official PowerPack+ sunucu kurulumuna yönelik olduğu için burada varsayılan olarak 'Yüksek' olan seçimi normal bir kurulum için 'Standart'a getirmek daha iyi olacaktır.
Sıra sistemin kurulacağı yere geldiğinde Mandrake'nin sunduğu kolaylığı görüyoruz. Sisteminiz incelenip kullanılabilecek seçeneklerin olduğu bir pencere açılıyor.

Sistem incelenip mevcut Windows partisyonu bulunduğu için üç seçenek görüyoruz. İlki tüm alanın Linux'a ayrılması ile sonuçlanacak ve sabit diskteki bütün verileri silecek olan seçenektir. İkinci seçenek ise Windows partisyonunda kullanılmayan alanın, yani herhangi bir dosya bulunmayan alanın Windows partisyonuna ayrılan alan küçültülerek yeni partisyonların oluşturulacağı seçenektir. Üçüncü seçenek ise yukardakilerin elle yapılabileceği seçenektir. Sistemimizde daha önceden kurulu Linux bölümleri olsaydı Mevcut Alanlar Kullanılsın diye bir seçenek daha olacak ve bu da 'Mevcut Linux Alanlarını' kullanarak kurulumun yapılması için kullanılabilecekti. Bu adım birazdan da görüleceği gibi aslında Mandrake ile çok kolay olmasına rağmen yeni kullanıcılar için en ürkütücü adım oluyor.

Kurulumdaki en 'ürkütücü' mesaj da burada karşımıza çıkıyor. Burayı dikkatle okumak gerekir. Ne yaptığınızdan emin değilseniz bilgisayarı kapatıp yeterince araştırdıktan sonra kuruluma yeniden başlayın.
Bu aşamada bütünüyle Windows'a ayrılmış olan alanı küçültüp Linux için yer açacağız. Linux için ayrılacak partisyonlar otomatik olarak ayarlanacaktır.
Mouse ile sürgüyü tutup istediğimiz ölçüye getirebiliriz.

Seçimi daha hassas olarak yapmak için yön tuşlarını kullanabilirsiniz. 'Sonraki' tuşu ile devam edildiğinde Windows partisyonu istenilen boyuta getirilir ve Linux için / (root) /home ve swap partisyonları uygun önçülerde olurturularak ext3 dosya sistemleri kurulur. En korkulan olay bitmiştir...

Sıra kurulumda kullanılacak paket gruplarının seçimine gelindiğinde seçenekleri istediğiniz şekilde kullanabilirsiniz. Mandrake Linux ile paket kurulumu çok kolay olduğundan daha sonra da istediğiniz paketleri kolaylıkla yükleyebileceğinizi unutmayın. Bu seçimden sonra paketler yüklenirken biraz zaman geçecek...
Sistemin en yetkili kullanıcısının 'root'un parolasının atanması atlanmaması gereken bir adım.
Sistemi kullanabilmek için kendi hesabınızı açmanız gerekiyor. Eğer birden fazla kullanıcı hesabı açarsanız son kullanıcıya kadar 'Kullanıcıyı Kabul Et' tuşunu kullanmayı unutmayın.
Eğer bilgisayarınızı herkesin kullanımına açmayı düşünmüyorsanız %99.9'a dahilsiniz demektir. Bu durumda 'Bu özelliği kullanmak istiyor musunuz?' kutusunu boşaltın.
Sistem özeti görüntülendiğinde grafik biriminin kırmızı ile 'yapılandırılmamış' olarak belirtildiğini görüyoruz. Bu şekilde kurulumu bitirirsek Linux'u grafik ortamda kullanamayız.
Grafik ortamın yanındaki yapılandır tuşunu kullandığımızda ilk çıkan ekran seçimi oluyor. Flat Panel 1024x768 zaten seçili oluyor.
Yine doğru olarak Ati Rage Mobility seçilmiş.
Ekran çözünürlüğü ve renk derinliğinin değiştirilebildiği bu yerde de uygun seçimler yapılmış.
Evet. Tabii ki grafik ortamda açılış isteyeceğiz.

Kurulumun sonunda sistemimiz yeniden açılıyor ve çalışmaya başlıyoruz. Ama daha işimiz bitmedi. Mandrake Linux 10.0'da kurulum sonrası için yapılanlar burada da geçerli. Gerek gördüğünüz uygulamaların kurulmasından sonra sisteminiz rahatlıkla kullanılabiliyor. Ancak touchpad, modem, ve ses sistemi ile ilgili bazı ayarlamalar yapmak gerekiyor.

Synaptics Touchpad:

Compaq Armada E500'de kullanılan Synaptics touchpad gelişmiş özelliklerinin kullanılabileceği modelde. Ancak kurulumdan sonra bunların hiçbiri, hatta 'tap' özelliği bile kullanılamıyor. Bunun yerine sağ ve sol fare tuşlarına karşılık gelen touchpad altındaki tuşlar kullanılıyor. (Synaptics touchpad kurulumu Mandrakelinux 10.1 ile otomatik hale getirildi.) Touchpadin bütün konforundan yararlanabilmek için Synaptics paketinin kurulması ve bazı ayarların yapılması gerekiyor. Bu sürücü kurulduğunda 'tap' özelliği ile tuşlar kullanılmadan parmak vuruşları ile işlem yapabiliyorsunuz. Tek parmak ile tek vuruş sol fare tuşuna karşılık geliyor. Tek parmak çift vuruş çift tıklamaya, iki parmak ile vuruş 'orta' fare tuşuna, üç parmak ile vuruş 'sağ' fare tuşuna karşılık geliyor. Ayrıca touchpadin sağ üst köşesi 'orta' fare tuşuna, sağ alt köşesi 'sağ' fare tuşuna karşılık geliyor. En güzeli ise sağ kenarda parmağınızı gezdirmeniz yukarı-aşağı scroll yapmak, alt kenar ise sağ-sol scroll yapmak için kullanılabiliyor.

Synaptics sürücüsü, Synaptics paketi ile kurulduktan sonra evdev modülü kurulmadan ve /etc/X11/XF86Config-4 dosyasında bazı değişiklikler yapılmadan kullanılamıyor.

İlk olarak X-Window başlamadan evdev modülünün yüklenmesi için /etc/modprobe.preload dosyasına 'evdev' ekliyoruz.

# /etc/modprobe.preload: kernel modules to load at boot time.
#
# This file should contain the names of kernel modules that are
# to be loaded at boot time, one per line.  Comments begin with
# a `#', and everything on the line after them are ignored.
# this file is for module-init-tools (kernel 2.5 and above) ONLY
# for old kernel use /etc/modules

evdev

intel-agp

/etc/X11/XF86Config-4 dosyası X-Window'un gerekli parametrelerini içerir. Bu dosyaya yapılacak hatalı bir işlem sonucunda X açılmayacaktır. Bu nedenle önce hata olduğunda yerine konulabilecek şekilde bir yedeğinin alınması gerekli ve yararlı olacaktır. Root olarak aşağıdaki komut ile bunu yapabiliriz.

cp /etc/X11/XF86Config-4 /etc/X11/XF86Config-4-yedek

Bir yanlışlık veya sorun sonucu X açılmadığında eskisini yerine getirmek için yine root olarak

cp /etc/X11/XF86Config-4-yedek /etc/X11/XF86Config-4

komutunu kullandıktan sonra startx ile X eski haline dönebilir. Sürücünün çalışması için bu dosyada 'Section Module' altına Load "synaptics" satırını ekliyoruz.

Section "Module"
    Load "dbe" # Double-Buffering Extension
    Load "v4l" # Video for Linux
    Load "extmod"
    Load "type1"
    Load "freetype"
    Load "glx" # 3D layer
    Load "synaptics"
EndSection

Eski mouse sürücüsünün yerine synaptics sürücüsünün kullanılması için aşağıdaki değişiklikleri yapıyoruz.

#Section "InputDevice"
#    Identifier "Mouse1"
#    Driver "mouse"
#    Option "Protocol" "ExplorerPS/2"
#    Option "Device" "/dev/mouse"
#    Option "ZAxisMapping" "6 7"
#EndSection

Section "InputDevice"
  Driver  	"synaptics"
  Identifier  	"Mouse1"
  Option 	"Device"  	"/dev/psaux"
  Option	"Protocol"	"auto-dev"
  Option	"LeftEdge"      "1700"
  Option	"RightEdge"     "5300"
  Option	"TopEdge"       "1700"
  Option	"BottomEdge"    "4200"
  Option	"FingerLow"	"25"
  Option	"FingerHigh"	"30"
  Option	"MaxTapTime"	"180"
  Option	"MaxTapMove"	"220"
  Option	"VertScrollDelta" "100"
  Option	"MinSpeed"	"0.06"
  Option	"MaxSpeed"	"0.12"
  Option	"AccelFactor" "0.0010"
  Option	"SHMConfig"	"on"
#  Option	"Repeater"	"/dev/ps2mouse"
EndSection

Identifier bölümünde Mouse1 kullandığımız için "Server Layout" bölümünde bir değişiklik yapmaya gerek olmuyor. Bu değişikliklerden sonra X-Window yeniden başlatıldığında touchpad konforu ile bilgisayarınızı kullanabiliyorsunuz. Ancak, bir gariplik vardı! Alt kenarda parmağımı gezdirince yukarı-aşağı, yan kenarda parmağımı gezdirince ise sağa-sola scroll yapıyordu. Nedense mouse tuşları farklı sıralanmıştı. /etc/X11/xinit.d/mouse_buttons dosyasında aşağıdaki değişiklik yapılınca o da düzeldi.

# xmodmap -e 'pointer = 1 2 3 6 7 4 5'
xmodmap -e 'pointer = 1 2 3 4 5 6 7'

Bu sürücü yalnızca Kernel 2.6 için normal olarak kullanılabiliyor. PS2 ve Synaptics bağlatısı için multiplexed port kullanımının Kernel 2.4 tarafından desteklenmemesi nedeniyle Kernel 2.4 ile kullanabilmek için ya harici bir USB mouse kullanmak veya Synaptics sürücüsünde (son çare olarak bulabildiğim) 'reset' fonksiyonunu bypass etmek gerekiyor. Aslında Kernel 2.6 ile tam olarak çalıştığına göre Kernel 2.4'e gerek de yok.

Mandrake 10.0 kurulumda Kernel 2.4 kullanımı gerektiren donanımlar için Kernel 2.6 yanında 2.4'ü de kuruyor. Bu bilgisayarda da Lucent modem bulunması nedeniyle olabilir Kernel 2.4'ü de kurmuş. Lucent modemlerin Kernel 2.6 sürücüsü de olduğu için Kernel 2.4'e hiçbir zaman ihtiyaç olmayacak. Bu nedenle de bu paketi rahatlıkla kaldırabilirsiniz.

Lucent Modem:

Compaq Armada E500'de MiniPCI slotu denilen yerde ethernet kartı ile birlikte Lucent modem bulunuyor. Mandrake Linux 10.0 Official paketlerinde bunun Kernel 2.6 sürücüleri bulunuyor. Yazılım Kur yardımcısı ile ltmodem arattığınızda ltmodem-8.26a9 ve ltmodem-kernel-xxx paketleri bulunacak. Burada ltmodem paketini kurmak istediğinizde size kernel paketi de sorulacak. Kurulumda kullanılan standart kernel olduğu için ltmodem-kernel-2.6.3.7mdk paketini seçip kurulumu yapmanız gerekiyor.

Kurulumdan sonra modemin her açılışta çalışması için /etc/modprobe.preload dosyasına lt_serial modülünü yazmamız gerekiyor.

# /etc/modprobe.preload: kernel modules to load at boot time.
#
# This file should contain the names of kernel modules that are
# to be loaded at boot time, one per line.  Comments begin with
# a `#', and everything on the line after them are ignored.
# this file is for module-init-tools (kernel 2.5 and above) ONLY
# for old kernel use /etc/modules

evdev
lt_serial
intel-agp

Ayrıca eğer bulunmuyorsa /dev/modem'i link olarak oluşturmamız gerekli. (Root olarak)

ln -s /dev/ttySLT0 /dev/modem
chmod 777 /dev/modem

Burada geçen /dev/ttySLT0 da aslında /dev/tts/LT0'ı gösteren bir link. Bundan sonra kppp ile gerekli ayarlar yapılarak modemi kullanabiliriz.

Ses Sistemi - Alsa:

Kurulumda ses sistemi olarak oss sürücüleri yükleniyor. Ancak bunun yerine daha gelişmiş bir ses sistemi olan Alsa sürücüsünün kullanımı durumunda ses kaydı ve modem sesinin duyulması gibi özellikleri kullanabiliyorsunuz.

Alsa için aşağıdaki paketlerin kurulumu uygun oluyor.

libalsa
libalsa-oss
alsa-utils
alsamixergui
alsaplayer
xmms-alsa

Bu paketlerin yanında gerekli paketler de kurulum sırasında kuruluyor. Alsa değişikliği için Mandrakelinux Kontrol Merkezi - Donanım - donanım yolu ile bilgisayarın donanım listesi görüntülenir.

Burada ses kartı seçildiğinde çıkan bölümden Yapılandırma Aracını Çalıştır butonu ile açılan yapılandırma penceresinde sürücüyü öntanımlı meastro'dan snd-ES1968'e getiriyoruz. Sistem yeniden açıldığında snd ile başlayan Alse ses sistemi çalışacaktır.

Compaq Armada E500'de LCD panelin sağ alt menteşesinin solunda mikrofon bulunuyor. Alsa sistemi seçilip sistem açıldığında mikrofon sesi kapatılmamış ve kayıt için seçilmiş oluyor. Alsa yüklenip çalışmaya başladığında bu nedenle yüksek frekanslı bir ses duyuluyor. Bunun için AlsaMixerGUI çalıştırılıp mikrofonun sesi kısılmalı.

Oss sürücüleri ile mixserde (kmix) phonein bulunmuyor. Alsa kurulduğunda ise bu çalışır hale geliyor. Bu nedenle de Alsa kullanıldığında modemin bağlantı sesi duyulur hale geliyor. Bazıları sevmese de bağlanırken neler olup bittiği hakkında bilgilendirdiği için ben yararlı buluyorum.

Ses işleme ile ilgili olarak Mandrakelinux 10.0'da Audacity programı bulunuyor. Bunun normal olarak çalışabilmesi için de Alsa sistemine ihtiyacı bulunuyor. Alsa kurulup seçildikten sonra mikrofon gibi herhangi bir kaynaktan kayıt yapabiliyorsunuz.

Güç Yönetimi:

Compaq Armada E500 zamanının sancak gemisi olmasına rağmen artık günümüz yeni dizüstü bilgisayarları yanında oldukça yaşlı. Eğer BIOS ayarlarınız varsayılan olarak IntelSpeedstep - Automatic ayarında ise rahatlıkla kullanabiliyorsunuz. Isınma sorunu olmuyor. Sistem tepsisinede klaptop pil durumunu gösteriyor. Bu bilgisayarın teknik manualinde 'acpi ready' yazmasına rağmen Mandrake açılışta BIOS tarihinin (2000) çok eski olduğu ve acpi=force parametresinin kullanılması gerektiğini söylese de sistemi apm ile kullanmak yeterli görünüyor. Ne yazık ki suspend sistemi sağlıklı çalışmıyor.

Diğerleri:

Elimde herhangi bir pcmcia kartı olmadığı için pcmcia sistemini deneyemedim. Ancak sistem kayıtlarında herşey normal görünüyor. USB, seri port, paralel port sorunsuz çalışıyor. Kızılötesi sürücüsü de yükleniyor. Ancak denemek için bir cihaz bulamadım. Zaten kızılötesi artık Bluetooth sistemlerinin yaygınlaşması ve ucuzlamasından sonra hemen hemen hiç gerek olmayan bir sistem haline geldi. Ayrıca kızılötesi daemonunun çalışması durumunda kızılötesi portunun bulunduğu bölge çok ısınıyor. Eğer gerekmiyorsa hiç kurmayın.

Mandrake Linux 10.0'dan itibaren CD sürücüler için supermount yerine MagicDev sistemini kullanıyor. Bu sistem ile CD sürücü kullanımı bir ölçüde Mac sistemlerindekine benziyor. Sürücüye bir CD takıldığında içeriği inceleniyor ve ona göre gerekli işlem yapılıyor. Data CD'si bulunduğunda masaüstüne CD sürücü ikonu çıkıyor ve üzerine tıklayarak kullanılabiliyor. Yine ikon üzerine sağ tıklandığında açılan menüden 'Çıkar' işlemi uygulanabiliyor. Bir Audio-CD takılmışsa ve kscd sistemde kurulu ise bu program sistem tepsisinden kullanılabiliyor. DVD ve VCD'ler için de eğer kaffeine paketini kurmuşsanız, kaffeine sistem tepsisine yerleşip çalışıyor. (10.1 sürümünün rpm dosyasını kullanabilirsiniz)

Yeni dizüstülerde artık kaldırılmaya başlanan ve gerçekten de USB disklerin ucuzlayıp yaygınlaşmasıyla gereksizleşen floppy sürücü için süpermount kullanılıyor bu nedenle Mandrake Linux ile disket kullanırken UNIX tarzı mount-umount işlemlerine gerek olmuyor.

Bu bilgisayarda eksikliğini hissettiğim tek şey CD yazıcı...

Linux On Laptops

Elektronist - Linux
Konu


Bu ve ilişkilendirilmiş yazılar GPL lisansına göre yayınlanmaktadır. Bütün hakları yazarına aittir. Yazarının ismi belirtilerek serbestçe dağıtılabilir ve kullanılabilir. Ancak bunların hiçbiri, hiçbir şekilde ve şartta GPL lisansı haricinde kullanılamaz. Burada yer alanları bulundurmaktan, kullanmaktan veya alıntı yapmaktan dolayı hiçbir sunucu, servis veya protokol, yazı veya içeriği üzerinde hak iddia edemez. info@elektronist.com